Ο αντισπισισμός ως έννοια

Ο όρος σπισισμός (speciesism στα αγγλικά, species=είδος) αναφέρεται στον διαχωρισμό όπου το ανθρώπινο είδος θεωρείται ανώτερο σε μία ιεραρχική κλίμακα από τα άλλα είδη. Ο σπισισμός ως διάκριση σε επίπεδο ειδών, δίνει περισσότερη ηθική σημαντικότητα στον άνθρωπο σε σχέση με τα μη-ανθρώπινα ζώα, και ουσιαστικά επιτρέπει την επιβολή των ιεραρχικά ανώτερων στους κατώτερους, εμπνέοντας την ελεύθερη άσκηση εξουσίας.

Στην πράξη ο σπισισμός εκφράζεται με πολλαπλές μορφές εκμετάλλευσης των ζώων με τη θεώρησή τους ως ανθρώπινη ιδιοκτησία η οποία μπορεί να διατεθεί, να απορριφθεί και γενικότερα να χειραγωγηθεί κατά βούληση. Στην ανθρώπινη σπισιστική κοινωνία τα ζώα χρησιμοποιούνται με ποικίλους τρόπους ανάλογα με τα κατά περίπτωση συμφέροντα των εξουσιαστών ανθρώπων. Η χρησιμοποίηση αυτή μπορεί να αφορά στα ζώα τα ίδια - ζωντανά ή σκοτωμένα, ολόκληρα, ή μέρη του σώματός τους, παράγωγα οργάνων τους, εκκρίσεις τους, υπηρεσίες που αυτά παρέχουν ως αχθοφόροι, μέσα μεταφοράς, διασκεδαστές, πειραματόζωα, συντροφιά κλπ.

Βάσει των παραπάνω, ο αντισπισισμός είναι το ιδεολογικό ρεύμα που αντιτίθεται σε αυτό τον αυθαίρετο διαχωρισμό βάσει του είδους και κατ’ επέκταση απορρίπτει κάθε άποψη που θέτει τους ανθρώπους σε κυριαρχική θέση απέναντι στα άλλα ζώα. Αφετηρία του αντισπισισμού αποτελεί η εναντίωση στην εκμετάλλευση, τη χειραγώγηση και τη στέρηση ελευθερίας. Υπό αυτή την έννοια το αντισπισιστικό κίνημα είναι βαθιά ανατρεπτικό και επαναστατικό απέναντι σε ένα σύστημα που είναι δομημένο σε κυριαρχικές αλλά και ανθρωποκεντρικές αντιλήψεις, επηρεασμένες από Ιουδαίο-Χριστιανικού τύπου δόγματα όπως «ο άνθρωπος έχει ψυχή ενώ τα ζώα όχι», «τα ζώα είναι πλασμένα για να υπηρετούν τον άνθρωπο» κλπ.

Το αντισπισιστικό κίνημα απευθύνεται τόσο σε ζητήματα σχετικά με την καταπίεση των ζώων, όσο και σε κάθε ζήτημα κοινωνικής ανισότητας κι εκμετάλλευσης. Όμοια με τα άλλα κινήματα κοινωνικής απελευθέρωσης, όπως αυτά των μαύρων, των γυναικών, των γκέι και των λεσβιών, απορρίπτει εξίσου κάθε διάκριση βασισμένη στο χρώμα του δέρματος, το φύλο ή την σεξουαλική ταυτότητα και αγωνίζεται ενάντια σε όλες τις μορφές καταπίεσης. Ο σπισισμός όμως, αν και συνδέεται ως γνήσια εξουσιαστική συλλογιστική με το ρατσισμό, το σεξισμό και την ομοφοβία, στην ουσία αποτελεί το πιο βαθιά ριζωμένο σύστημα διάκρισης και η πρακτική του την πιο εντατική και θεμελιωμένη μορφή καταπίεσης.